Terugtrekkend tandvlees voorkomen en herstellen
- Teruggetrokken tandvlees groeit in principe nooit meer vanzelf terug. Alleen de tandarts kan dit herstellen; probeer wel een tandarts te vinden die de pinhole behandeling beheerst.
- De best preventie is een goede mondhygiëne en een regelmatig bezoek aan de mondhygiëniste.
- Als het tandvlees zeer ver is teruggetrokken dan kan de tandarts een tandvleescorrectie toepassen d.m.v. een tandvleestransplantatie of pinhole behandeling.
Terugtrekkend tandvlees (gingivale recessie) is een aandoening waarbij de wortels van de tanden worden blootgesteld, wat leidt tot een grotere kans op verval en uiteindelijk zelfs tandverlies. Blootgesteld tandbeen kan ook leiden tot gevoeligheid voor warm voedsel, koud voedsel of zuren, waardoor de tanden pijn kunnen doen bij het eten of drinken.
“In principe groeit ernstig teruggetrokken tandvlees nooit meer vanzelf terug.”
Terugtrekkend tandvlees kan heel langzaam optreden – soms zelfs over een periode van jaren – waardoor het voor patiënten lastig kan zijn om de aandoening op tijd te herkennen. Daarnaast heeft niet iedereen last van gevoeligheid of pijn. Je kunt opgetrokken tandvlees herkennen doordat je tanden langer lijken te worden, of doordat er ongelijkheden zichtbaar zijn tussen de verschillende tanden. Gelukkig is er in de moderne tandheelkunde een goede behandeling om teruggetrokken tandvlees te herstellen.
Oorzaken terugtrekkend tandvlees
Dit zijn de meest voorkomende oorzaken van terugtrekkend tandvlees:
- Overdreven agressief poetsen of flossen. Het is goed om enthousiast te zijn over mondhygiëne, maar onthoud dat het de bedoeling is om vuil te verwijderen, en niet om de tanden schoon te schrobben.
- Genetische aanleg. De gezondheid van het tandvlees wordt grotendeels bepaald door een genetische aanleg, net als de rest van je lichaam is. Indien één of beide ouders last hebben van terugtrekkend tandvlees, heb je zelf ook een hoger risico om de aandoening te ontwikkelen. Een genetische – erfelijke – afwijking kan leiden tot teruggetrokken tandvlees, zelfs met de best intenties m.b.t. mondhygiëne.
- Abnormale scheve tanden. Als de tanden niet recht staan, kan het tandvlees makkelijker ontstoken raken, waardoor het tandvlees zich kan gaan terugtrekken.
- Trauma aan tandvlees. Het tandvlees kan geïrriteerd raken en terugtrekken nadat het beschadigd is door bijvoorbeeld een ongeluk of operatie.
- Slechte mondverzorging. Een slechte mondhygiëne is een van de meest voorkomende oorzaken van teruggetrokken tandvlees. Voedselresten krijgen de gelegenheid om tandplak te vormen. Dit irriteert het tandvlees, waardoor het zichzelf terugtrekt. Het kan zelfs gevaarlijk zijn, omdat de bacteriën zich dan kunnen vergrijpen aan het onderliggende tandbeen. Het tandvlees vormt de eerste laag van bescherming voor het tandbeen en het is dus een serieuze kwestie wanneer deze laag zich terugtrekt.
- De plaatsing van kronen of implantaten – zoals in de afbeelding hieronder. Het tandvlees kan zich aanpassen -en terugtrekken – bij de lichaamsvreemde stoffen, waarvan kronen en implantaten zijn gemaakt.
Teruggetrokken tandvlees voorkomen en genezen
Als u slechts in lichte mate last heeft van terugtrekkend tandvlees, dat is dat mooi! Dit kunt u dan zelf thuis nog herstellen zonder een professionele behandeling van een tandarts of mondhygiënist. Als u vermoedt dat de oorzaak een gebrekkige mondhygiëne betreft, neem dan de volgende maatregelen:
- Gebruik een zachtere tandenborstel en masseer je tandvlees met ronddraaiende bewegingen. Gebruik nooit een tandenborstel die niet is gelabeld als “soft” of “medium”. Wees voorzichtig op je tanden; schoonmaken is het devies – niet beschadigen.
- Je kunt ook een elektrische tandenborstel met een druksensor kopen. Dan weet je zeker dat je nooit te hard poetst, omdat de tandenborstel dan automatisch ophoudt met draaien.
- Flos elke dag. Dit is misschien nog wel belangrijker dan tanden poetsen. Let er wel op dat je het tandvlees niet verder van de tand afduwt. Het kan daarom beter zijn om een rager te gebruiken, of flosdraad met een hard uiteinde, zoals Oral-B Super Floss.
- Gebruik antiseptisch mondwater Dit is voornamelijk effectief wanneer de conditie gepaard gaat met (licht) ontstoken tandvlees.
De bovenstaande maatregelen zijn waarschijnlijk al voldoende om een ommekeer te veroorzaken. Als u een andere oorzaak vermoedt, is het beter om even langs de tandarts te gaan. Wellicht heeft u zelfs een chirurgische of paradontale behandeling nodig om uw mond grondig te reinigen en het tandvlees weer op zijn plek te zetten.
Tandvleescorrectie: pinhole vs tandvleestransplantatie
In principe kan ernstig opgetrokken tandvlees nooit meer vanzelf terug groeien, waardoor een tandvleescorrectie bij een tandarts of parodontoloog noodzakelijk is. Tot voor kort werd er altijd een tandvleestransplantatie gebruikt om het blootliggende tandbeen te bedekken. Bij deze operatie word een stukje van je gehemelte weggesneden en op de plaats van het teruggetrokken tandvlees geplaatst. De meeste tandartsen gebruiken nog steeds deze methode, maar er kleven nadelen aan, zoals een lange herstelperiode, het gebruik van hechtingen en het veroorzaken van littekens.
De pinhole behandeling is een alternatief voor een tandvleestransplantatie. Het is een vrij nieuwe methode, die uit de Verenigde Staten is overgekomen en in Nederland nog weinig wordt toegepast. Hieronder is een Engelstalige video die een tandvleestransplantatie vergelijkt met de pinhole operatie:
De pinhole behandeling verloopt als volgt:
- Er wordt een klein gaatje gemaakt in het tandvlees (de “pinhole”)
- De tandarts gebruikt het gaatje om van binnenuit het tandvlees te bewerken met haakjes. Het tandvlees wordt naar de tanden toegetrokken (of geduwd), zodat het tandvlees weer aansluit aan de tand.
- Via het gaatje worden er ook reepjes eiwit aan de binnenkant van het tandvlees aangebracht. Deze reepjes (strips) zijn gemaakt van collageen en zorgen voor stabiliteit, waardoor het tandvlees niet opnieuw terugtrekt.
Een tandvleescorrectie met de pinhole techniek heeft als voornaamste voordeel dat er geen donorweefsel hoeft te worden gebruikt. De herstelperiode is daarnaast korter en er is geen noodzaak voor pijnlijke hechtingen of littekens. De patiënt ervaart de behandeling ook (terecht) als minder ingrijpend dan een tandvleestransplantatie, o.a. omdat de gehele operatie binnen één tandartsbezoek kan worden uitgevoerd. Samengevat is de pinhole behandeling in vrijwel alle gevallen een betere keuze.
Helaas zijn er – anno 2019 – nog maar weinig plekken waar je in Nederland terechtkunt voor deze procedure. De THCC in Utrecht is een van deze plekken, en het zou binnenkort ook beschikbaar moeten zijn bij het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA).
Let er wel op dat het tandvlees gezond moet zijn, voordat bovenstaande operaties kunnen worden uitgevoerd. Wanneer het tandvlees ontstoken is, moet eerst de ontsteking worden behandeld. De meeste tandvleesontstekingen kun je zelf behandelen, maar bij ernstig ontstoken tandvlees (parodontitis) zal de tandarts dit doen.
Gezond tandvlees verzorgen
Het verzorgen van uw tandvlees is de beste manier om terugtrekkend tandvlees te minimaliseren. Borstel twee keer per dag, flos dagelijks en ga twee keer per jaar naar de tandarts. Dit is meestal wel voldoende om teruggetrokken tandvlees te voorkomen. Onthou dat uw mond een indicator is van uw algemene welzijn, en een orale infectie kan je hele lichaam beïnvloeden. Wees voorzichtig met je tanden, en ga naar de tandarts bij aanhoudend ongemak.